Ένα ζώο που μπορεί να προωθήσει την έρευνα είναι το ψάρι ζέβρα (zebra fish). Αυτό το είδος ψαριού, που ονομάζεται danio rerio, έχει αρκετά χαρακτηριστικά που το κάνουν κατάλληλο για μελέτη νευρό-αναπτυξιακών δυσλειτουργιών και παθήσεων.
Πρώτο του χαρακτηριστικό είναι η αναπαραγωγική του συμπεριφορά. Συγκεκριμένα, το ψάρι ζέβρα μπορεί να γεννήσει εκατομμύρια αυγά. Αυτό βοηθά την έρευνα, καθώς δίνει ποσότητα ερευνητικών υποκειμένων.
Ταυτόχρονα, τα πέντε στάδια της εξέλιξης του εμβρύου εκτυλίσσονται εξωτερικά της μητέρας, γεγονός που επιτρέπει στους ερευνητές να οπτικοποιήσουν, και να παρακολουθήσουν καθαρά την ανάπτυξη.
Επιπλέον, το έμβρυο είναι διάφανο (translucent), δηλαδή το εξωτερικό του περίβλημα δεν είναι αδιαφανές, και έτσι μπορούν να φανούν τα εσωτερικά κομμάτια του ψαριού, και ιδίως ο εγκέφαλός του. Εν συνόλω, τα αναπτυξιακά στάδια του ψαριού αυτού μπορούν και να χειραγωγηθούν και να παρακολουθηθούν από τους ερευνητές, δίνοντάς τους μια πιο ξεκάθαρη εικόνα του τι συμβαίνει αναπτυξιακά.
Επιπροσθέτως, ένα δεύτερο χαρακτηριστικό που κάνει το ψάρι ζέβρα κατάλληλο για έρευνα είναι το ότι έχει αισθητηριακά μονοπάτια παρόμοια με του ανθρώπου. Οι βασικές του αισθήσεις, όπως όραση ή ακοή, μεταφράζονται στον εγκέφαλο με σχεδόν τον ίδιο τρόπο όπως και σε έναν ανθρώπινο εγκέφαλο.
Παρόμοια, οι νευροδιαβιβαστές που κυβερνούν τον ανθρώπινο εγκέφαλο μπορούν να βρεθούν και στον εγκέφαλο τούτου του ψαριού, όπου παίζουν εξίσου κεντρικούς ρόλους. Για παράδειγμα, το κεντρικό inhibitory- excitatory σύστημα, το οποίο βασίζεται στους νευροδιαβιβαστές GABA και glutamate (αντίστοιχα) μπορεί να βρεθεί στον εγκέφαλο του ψαριού ζέβρα. Αυτό είναι ένα ιδιαίτερα σημαντικό χαρακτηριστικό, καθώς πολλές από τις νευροαναπτυξιακές παθήσεις σχετίζονται με την λειτουργία (και δυσλειτουργία) των νευροδιαβιβαστών, και ειδικά των GABA και glutamate.
Ένα ακόμα χαρακτηριστικό που κάνει το ψάρι ζέβρα κατάλληλο υποκείμενο για έρευνα είναι το ότι εκφράζει συμπεριφορές όχι μόνο μετρήσιμες αλλά και παρόμοιες με του ανθρώπου (σε επίπεδο εγκεφάλου). Κύριο παράδειγμα είναι ο κύκλος ύπνου (sleep- wake cycle): τόσο οι άνθρωποι όσο και τα ψάρια ζέβρα έχουν τα ίδια μοτίβα, και ο κύκλος έχει εξίσου μεγάλη σημασία και αντίκτυπο και στους δύο οργανισμούς.
Το ψάρι-ζέβρα ζει στα γλυκά νερά της περιοχής των Ιμαλαΐων και εκτός από εντυπωσιακό, έχει κι άλλη σημαντικότητα, αφού αποτελεί αντικείμενο επιστημονικής έρευνας και χρησιμοποιείται για έρευνα στη γενετική και στην μελέτη της ανάπτυξης των σπονδυλωτών.Το πιο σημαντικό όμως και πιο εντυπωσιακό εύρημα είναι ότι το zebrafish είναι ότι έχει την ικανότητα να αναγεννά ιστούς και όργανα όπως ο εγκέφαλος, ο νωτιαίος μυελός, το δέρμα, τα πτερύγια, και η καρδιά μετά από σοβαρό τραυματισμό.Σύμφωνα με τους ερευνητές, το μικρό τροπικό ψάρι του γλυ��ού νερού έχει μια φλεγμονή στον εγκέφαλο, η οποία επιτρέπει στο ψάρι να αντικαταστήσει τους κατεστραμμένους νεύρωνες.
Στους ανθρώπους η φλεγμονή αυτή θεωρείται επιβλαβής, ωστόσο στα zebrafish, η φλεγμονή ήταν πραγματικά ευεργετική και… κυριολεκτικά αναγεννησιακή!
Κοινοβουλευτική ερώτηση – E-3951/2003Ευρωπαϊκό ΚοινοβούλιοΚαταφόρτωση
ΓΡΑΠΤΗ ΕΡΩΤΗΣΗ E-3951/03
υποβολή: Alexander de Roo (Verts/ALE)
προς την Επιτροπή
Από 5ης Ιανουαρίου π.ε., η αμερικανική εταιρεία Yorktown Technologies, πρόκειται να διαθέσει στην αγορά το πρώτο γενετικά τροποποιημένο κατοικίδιο ζώο. Πρόκειται για ένα ψάρι-ζέβρα, το οποίο υπέστη γενετικές τροποποιήσεις και μετονομάσθηκε σε GlowFish. Ένα γονίδιο πράσινο φωσφορίζον και ένα γονίδιο ερυθρό φωσφορίζον αφαιρέθηκαν αντιστοίχως από μια μέδουσα και μία θαλάσσια ανεμώνη, ούτως ώστε το ψάρι-ζέβρα να αλλάζει χρώμα, ήτοι φωσφορίζον πράσινο όταν εκτίθεται σε υπεριώδεις ακτίνες και φωσφορίζον ερυθρό όταν τοποθετείται σε σκοτεινό περιβάλλον. Αρχικά, το GlowFish αναπτύχθηκε στη Σιγκαπούρη προκειμένου να χρησιμεύσει ως δείκτης της παρουσίας τοξικών ουσιών στο νερό: ερχόμενο σε επαφή με τοξικές ουσίες, το ψάρι παίρνει ερυθρό χρώμα.
Συμμερίζεται η Επιτροπή την άποψη ότι οι γενετικές επεμβάσεις στα ψάρια αυτά αντιβαίνουν στο πρωτόκολλο για την προστασία και την καλή διαβίωση των ζώων που περιλαμβάνεται στη Συνθήκη του Άμστερνταμ (1997);
Τι μέτρα προτίθεται να λάβει η Επιτροπή προκειμένου να εμποδίσει τις εισαγωγές και τη διάθεση GlowFish στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με το μνημόνιο για τους ΓΤΟ;
