ΤΑ ΠΡΟΣΤΙΜΑ… ΒΡΟΧΗ. Ο ΚΑΤΑΝΑΛΩΤΗΣ ΟΜΩΣ ΤΙ ΦΤΑΙΕΙ;
Όταν πριν 30 χρόνια το ΠΑΚΟΕ με έρευνά του στο Θεσσαλικό κάμπο διαπίστωνε το τεράστιο πρόβλημα της νιτρορύπανσης, εξαιτίας της κατάχρησης των αζωτούχων λιπασμάτων και επικίνδυνων φυτοφαρμάκων, είχαν πέσει όλοι πάνω του ως όρνεα, γιατί δήθεν δυσφημούσε τα … θεσσαλικά προϊόντα.
Σήμερα, μετά από τέλεια απραξία και εγκληματική αδιαφορία των αρμόδιων Υπουργείων Περιβάλλοντος και Τροφίμων, φτάσαμε στα τσουχτερά πρόστιμα σε βάρος των Ελλήνων πολιτών, που δεν φταίνε σε τίποτα – αλλά παράλληλα καταστρέφουμε τα λιγοστά αποθέματα υπογείων νερών που έχουμε, σημειώνοντας επίσης προβλήματα στα στομάχια των Ελλήνων και ιδιαίτερα των παιδιών μας.
Στις 7 Μαρτίου 2019 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προσέφυγε στα Ευρωπαϊκά Δικαστήρια για τις παραβάσεις της Ελλάδας του Ευρωπαϊκού Δικαίου για την νιτρορύπανση, ζητώντας την επιβολή οικονομικών κυρώσεων με τη μορφή κατ’ αποκοπή ποσού ύψους 2.639,25 ευρώ ημερησίως με κατώτατο κατ’ αποκοπή πρόστιμο ύψους 1.3 εκατ. ευρώ και ημερήσια χρηματική ποινή ύψους 23.753,25 ευρώ από την ημέρα έκδοσης της απόφασης έως την πλήρη συμμόρφωση της χώρας μας.
Ήδη, στις 24 Απριλίου 2015 το Δικαστήριο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποφάσισε ότι η Ελλάδα παραβιάζει το Ευρωπαϊκό Δίκαιο για την ποιότητα των νερών και συγκεκριμένα την οδηγία για τη νιτρορύπανση 91/676/ΕΚ καθώς και την οδηγία πλαίσιο για το νερό 60/2000/ΕΚ.
Μια εβδομάδα μετά την προσφυγή της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Ε.Ε.) στα δικαστήρια, τα συναρμόδια Υπουργεία Περιβάλλοντος & Ενέργειας και Αγροτικής Ανάπτυξης & Τροφίμων ανακοίνωσαν ότι πήραν μέτρα συμμόρφωσης με την καταδικαστική απόφαση του Απριλίου 2015 για την πλημμελή προστασία των νερών από τη νιτρορύπανση, με την Υπουργική Απόφαση (ΦΕΚ Β’ 1709/2015 και 2359/2015) με θέμα «Κώδικας Ορθής Γεωργικής Πρακτικής για την Προστασία των Νερών από τη Νιτρορύπανση Γεωργικής Προέλευσης». Ο Κώδικας περιλαμβάνει διατάξεις για τον τρόπο εφαρμογής των αζωτούχων λιπασμάτων, επεξεργασμένων υγρών ή στερεών κτηνοτροφικών αποβλήτων για εδάφη, την τήρηση ελάχιστων αποστάσεων από ρέματα και υδάτινους πόρους κ.ά.
Επίσης, η χώρα μας προσδιόρισε 12 νέες ευπρόσβλητες στη νιτρορύπανση ζώνες.
Τα συναρμόδια Υπουργεία έχουν ετοιμάσει σχέδιο Κοινής Υπουργικής Απόφασης (ΚΥΑ), το άρθρο 4 της οποίας αναφέρει ότι για την παρακολούθηση της αποτελεσματικότητας των μέτρων λαμβάνονται υπόψη τα δεδομένα του Εθνικού Δικτύου Παρακολούθησης της κατάστασης των επιφανειακών και υπογείων υδάτων.
Η εφαρμογή της Οδηγίας 60/200 για τα νερά και το δίκτυο παρακολούθησης δεν επαρκεί καθώς ο αριθμός των σημείων παρακολούθησης είναι περιορισμένος, και το σημαντικότερο, πρέπει να γίνει επαναπροσδιορισμός των ευαίσθητων στη νιτρορύπανση περιοχών με την χρήση όλων των παρακάτω κριτηρίων που εφαρμόζονται σε πολλές Ευρωπαϊκές χώρες:
- Στην ανάλυση υδροχημικών στοιχείων στα επιφανειακά και υπόγεια νερά
- Στην ανάλυση κλίσεων και λεκανών που στραγγίζουν προσδιορισμένες ευαίσθητες ζώνες των επιφανειακών και υπογείων νερών
- Στην ανάλυση των τροφικών συνθηκών στα παράκτια νερά και στις λίμνες
- Στον υπολογισμό των εισροών αζωτούχων λιπασμάτων για κάθε λεκάνη απορροής.
Είναι σημαντικό η κάθε λιπαντική αγωγή να μην στηρίζεται σε αυθαίρετα ή εμπειρικά κριτήρια αλλά να χρησιμοποιούνται ισοζύγια αζώτου για τις εισροές και απώλειες αζώτου στο έδαφος ή, σε περίπτωση απουσίας του ισοζυγίου, να χρησιμοποιηθούν σχετικές πεδοσυναρτήσεις.
Τα τελευταία χρόνια πολλές χώρες της Ευρώπης συνδέουν τις αζωτούχες λιπάνσεις με την κλιματική αλλαγή. Σύμφωνα με τον Κώδικα Ορθής Γεωργικής Πρακτικής λαμβάνεται υπόψη η ορθολογική διαχείριση αζώτου, οι κατάλληλες πρακτικές συντήρησης και αποθήκευσης κοπριάς και ανόργανων λιπασμάτων, ο προσδιορισμός περιόδων που αυτά απαγορεύονται κ.ά.
Στην Ελλάδα το μεγαλύτερο ποσοστό εκπομπών αμμωνίας προέρχεται από τα αναόργανα αζωτούχα λιπάσματα που χρησιμοποιούνται στις καλλιέργειες. Να τονισθεί ότι, παρ’ όλα αυτά, μένει αναπάντητο το ερώτημα εάν βελτιώθηκε ή χειροτέρεψε η ποιότητα των επιφανειακών και υπογείων υδάτων την τελευταία εικοσαετία.
