Ο Πανικός του 1819 ήταν μια οικονομική ύφεση που αποκάλυψε τις ανθρώπινες, περιβαλλοντικές και οικονομικές συνέπειες της οικοδόμησης μιας οικονομίας στη δουλεία και την απεριόριστη εκμετάλλευση των φυσικών πόρων.
Κοιτάζοντας πίσω τον Πανικό του 1819 από περίπου 200 χρόνια στο μέλλον, δεν μπορεί παρά να αναρωτηθεί κανείς πώς θα ήταν ο κόσμος αν η κυβέρνηση είχε λάβει υπόψη τις πρώιμες προειδοποιήσεις για αυτό που ονομάζεται Πρώτη Μεγάλη Ύφεση.
Η δουλεία και η έλλειψη νόμων για τον κατώτατο μισθό για τους μισθωτούς εργάτες δημιούργησαν μια οικονομία με αδύναμη κυκλοφορία, καθώς τελικά στην αγορά λίγοι είχαν τα χρήματα για να ξοδέψουν – για την αγορά αγαθών και υπηρεσιών.
Ο τρόπος που καλλιεργήθηκε η γη κατέστησε άχρηστες τις υπάρχουσες γεωργικές εκτάσεις μετά από μερικές συγκομιδές.
Οι νομοθέτες εκείνη την εποχή έχασαν την ευκαιρία να εφαρμόσουν νόμους που θα μπορούσαν να είχαν αποτρέψει αυτά τα ίδια ζητήματα από το να προκαλέσουν μελλοντικές οικονομικές υφέσεις και η κατάσταση εκτροχιάστηκε.
Μετά τους Ναπολεόντειους Πολέμους, ακολούθησε μια ύφεση της παγκόσμιας αγοράς που είχε καταστροφικές επιπτώσεις στην οικονομία των ΗΠΑ.
Στο διάστημα περίπου οκτώ μηνών μεταξύ Νοεμβρίου 1818 και Ιουνίου 1919, οι τιμές έπεσαν κατακόρυφα κατά 51%. Η ανεργία εκτοξεύτηκε στα ύψη. Το αναπτυσσόμενο τραπεζικό σύστημα, το οποίο μόλις είχε αρχίσει να αναπτύσσεται μετά τον πόλεμο του 1812, ήταν έτοιμο για κατάρρευση.
Πολλοί Αμερικανοί κατέληξαν σε φυλακές οφειλετών ή, αν οι πιστωτές τους δεν απήγγειλαν κατηγορίες, σε φτωχικά σπίτια. Η Αμερική βίωνε την πρώτη από αυτές που θα γίνονταν πολλές οικονομικές ύφεση.
Μια καταστροφική πτώση
Εκείνη την εποχή, όμως, κανείς δεν ήξερε ότι αυτό ήταν μόνο μία από τις πολλές κρίσεις. Σε ένα άρθρο που δημοσιεύτηκε στο Philadelphia Aurora εκείνο το χρόνο, ένας δημοσιογράφος έγραψε: «Τα κακά κάτω από τα οποία εργάζεται τώρα η κοινότητα δεν είναι συνηθισμένου είδους και αιώνες ίσως να περιστρέφονται προτού μια τόσο μεγάλη καταστροφή θα έπληττε ξανά αυτό το έθνος».
Η πτώση ήταν τόσο καταστροφική και τόσο μεγάλη, που όσοι τη βίωσαν ένιωσαν ότι σίγουρα δεν θα μπορούσε να συμβεί ξανά για αιώνες.
Αντίθετα συνέβη ξανά το 1837. Στη συνέχεια, ξανά το 1857, το 1873, το 1893, το 1907, το 1929, το 1973, το 1980 και το 2008.
Στις αρχές του 19ου αιώνα, η Ευρώπη θέσπιζε νόμους που απαιτούσαν από τους κατασκευαστές να χρησιμοποιούν πρώτες ύλες εγχώριας παραγωγής. Ως αποτέλεσμα, η βασική αγορά της Αμερικής συρρικνώθηκε γρήγορα αφού η βιομηχανική μεταποιητική οικονομία, δεν ήταν ακόμη στο ίδιο επίπεδο με τα εργοστάσια στην Ευρώπη. about:blank
Με μια οικονομία τόσο εξαρτημένη από τη δουλεία, η εγχώρια αγορά της Αμερικής δεν μπορούσε καν να σηκώσει το επιπλέον βάρος. Χωρίς μια ισχυρή βάση μισθωτών εργατών, δεν υπήρχαν αρκετοί Αμερικανοί που είχαν χρήματα να ξοδέψουν σε καταναλωτικά προϊόντα. Ένας τεράστιος φαύλος κύκλος είχε δέσει την Αμερική. Η πίεση της οικονομικής ύφεσης ήταν αρκετά έντονη ώστε να επιταχύνει τη δυναμική για τον τερματισμό της δουλείας, αλλά θα περνούσαν ακόμη δεκαετίες μέχρι να καταργηθεί πλήρως.
Η συρρίκνωση της ζήτησης για τα αγροτικά προϊόντα της Αμερικής σε συνδυασμό με την έλλειψη εναλλακτικών πηγών εσόδων και την πενιχρή εγχώρια αγορά ενέτειναν τις επιπτώσεις της οικονομικής ύφεσης.
Για να επιδεινωθεί η κατάσταση, οι γεωργικές τεχνικές στις Ηνωμένες Πολιτείες ήταν ελάχιστα προσαρμοσμένες στο περιβάλλον, γεγονός που οδήγησε σε χαμηλότερες αποδόσεις συγκομιδής, συχνές αποτυχίες των καλλιεργειών και άλλα χρόνια, επιδεινούμενα περιβαλλοντικά προβλήματα. Οι μη βιώσιμες γεωργικές πρακτικές κατέστρεψαν εκτάσεις χωραφιών και όλοι έψαχναν απεγνωσμένα νέα χωράφια και γενικώς εύφορη γη για να καλλιεργήσουν, αλλά μάταια.
Από την άλλη, οι τράπεζες μοίραζαν δάνεια και τύπωναν τραπεζογραμμάτια ελεύθερα, ανεβάζοντας τον πληθωρισμό και δημιουργώντας μια κρίση χρέους παρόμοια με την κρίση του 2008.
Ο Πανικός του 1819 ήταν μια χαμένη ευκαιρία
Στο τέλος τέθηκαν σε ισχύ ορισμένοι νέοι κανονισμοί που βελτίωναν την οικονομία αλλά οι τράπεζες και οι ιδιώτες επενδυτές συνέχιζαν να βρίσκουν τρόπους να εμπλέκονται σε κερδοσκοπία υψηλού κινδύνου που θα άφηνε εκατομμύρια Αμερικανούς σε απόγνωση, ενώ εκείνοι που δημιούργησαν την κρίση βγήκαν σχετικά αλώβητοι.
Όταν το δούμε από απόσταση πάντως ο Πανικός του 1819 αποκαλύπτεται ως μια χαμένη ευκαιρία.
Από τότε πάντως ακούστηκαν φωνές που ζητούσαν μεταρρυθμίσεις που απαιτούμε απεγνωσμένα σήμερα: πιο βιώσιμη χρήση των πόρων του πλανήτη μας, κανονισμοί αγοράς και εργασίας που προάγουν μια υγιή εργατική τάξη και ισχυρότερη λογοδοσία για τον χρηματοοικονομικό τομέα.
