Καρχαρίες μπορεί να.. έχουν εθιστεί από την κοκαϊνη που καταλήγει στο βυθό, λένε οι επιστήμονες, στο πλαίσιο ενός πρωτοποριακού πειράματος
Oι καρχαρίες που παραμονεύουν στα ανοικτά των ακτών της Φλόριντα μπορεί να καταναλώνουν πακέτα κοκαΐνης που πέταξαν στον ωκεανό λαθρέμποροι ναρκωτικών με προορισμό τις ΗΠΑ, ένα σενάριο που θέλουν να εξετάσουν οι επιστήμονες.
Την ώρα που τεράστιες ποσότητες ναρκωτικών ξεβράζονται στις παραλίες και αποσύρονται από τις αρχές κάθε χρόνο, ο θαλάσσιος βιολόγος Τομ Χιρντ ήθελε να διερευνήσει εάν οι καρχαρίες είχαν καταπιεί κοκαΐνη ή όχι στο πλαίσιο μιας νέας τηλεοπτικής σειράς με τίτλο «Καρχαρίες Κοκαΐνης» – η οποία θα κάνει πρεμιέρα κατά τη διάρκεια του «Shark Week» του Discovery Channel την επόμενη εβδομάδα.
Στο πρόγραμμα, ο Χιρντ και η περιβαλλοντική επιστήμονας από το Πανεπιστήμιο της Φλόριντα Τρέισι Φανάρα διεξάγουν μια σειρά πειραμάτων σε καρχαρίες στα ανοικτά των Φλόριντα Κις, όπου ψαράδες φέρεται να λένε ιστορίες για ψάρια εθισμένα στα ναρκωτικά.
«Η μεγαλύτερη ιστορία εδώ είναι ο τρόπος με τον οποίο τα χημικά, τα φαρμακευτικά προϊόντα και τα παράνομα φάρμακα εισέρχονται στις πλωτές οδούς μας – εισέρχονται στους ωκεανούς μας – και τι επιπτώσεις θα μπορούσαν να έχουν στη συνέχεια σε αυτά τα ευαίσθητα ωκεάνια οικοσυστήματα» είπε ο Χιρντ στο Live Science.
Ο Χιρντ και η Φαντάνα έκαναν καταδύσεις και παρατήρησαν κάποιους καρχαρίες να ενεργούν περίεργα στο επεισόδιο. Ένας σφυροκέφαλος καρχαρίας, ένα είδος που συνήθως αποφεύγει τους ανθρώπους, έσπευσε ακριβώς πάνω τους και φαινόταν να κολυμπά λοξά.
Στα 60 πόδια κάτω από την επιφάνεια, ένας σταχτοκαρχαρίας (sandbar sharks) εθεάθη να κολυμπά σε.. κύκλους, δείχνοντας προσήλωση σε ένα αντικείμενο που δεν ήταν εκεί, σύμφωνα με την εκπομπή.
Στη συνέχεια, εξέτασαν πώς αντιδρούσαν οι καρχαρίες στις συσκευασίες που έριχναν στο νερό και οι οποίες ήταν παρόμοιες σε μέγεθος και σχήμα με τα πακέτα κοκαΐνης. Στο πείραμα, οι καρχαρίες φάνηκε να επιλέγουν ψεύτικα δέματα κοκαΐνης αντί για έναν ψεύτικο κύκνο.
Οι καρχαρίες φάνηκε επίσης να ανταποκρίνονται σε τούβλα ψεύτικης κοκαΐνης που έπεφταν από ένα αεροπλάνο.
Στο πείραμα, τοποθέτησαν τα ψεύτικα δέματα δίπλα σε εικονικούς κύκνους και σοκαρίστηκαν βλέποντας τους καρχαρίες να κατευθύνονται κατευθείαν προς τα δέματα και να τα δαγκώνουν – με έναν καρχαρία να απομακρύνεται ακόμη και με έναν.
Στη συνέχεια, ο Χιρντ και η Φαντάνα προσπάθησαν να αναδημιουργήσουν τη φυσική ορμή της κοκαΐνης με μια σφαίρα σκόνης ψαριού για να πυροδοτήσουν μια τεράστια απόκριση ντοπαμίνης από τους καρχαρίες. Οι καρχαρίες φαίνονται να αγριεύουν, σύμφωνα με το Live Science.
«Πιστεύω ότι έχουμε ένα πιθανό σενάριο για το πώς μπορεί να μοιάζει αν δίνατε σε καρχαρίες κοκαΐνη», λέει ο Χιρντ στο πρόγραμμα. «Τους δώσαμε αυτό που πιστεύω ότι είναι το επόμενο καλύτερο πράγμα. [Τους] Πήρε φωτιά το μυαλό τους. Ήταν τρελό». Απαιτείται περαιτέρω έρευνα, είπαν οι επιστήμονες.
Το «Cocaine Sharks» κάνει πρεμιέρα την επόμενη εβδομάδα στο Discovery Channel στο πλαίσιο του Shark Week. Ο Χιρντ είπε ότι τα πειράματά τους δεν αποδεικνύουν ότι υπάρχουν τοξικομανείς καρχαρίες που καταναλώνουν κοκαΐνη στα ανοιχτά της Φλόριντα.
Θα έπρεπε να επαναληφθούν περισσότερα πειράματα και θα μπορούσε να υπάρχει ένας μεγάλος αριθμός περιβαλλοντικών λόγων για τους οποίους οι καρχαρίες ανταποκρίθηκαν με τέτοιο τρόπο.
«Δεν έχουμε ιδέα τι θα μπορούσε να κάνει [η κοκαΐνη] στον καρχαρία», είπε ο Χιρντ στο Live Science, προσθέτοντας ότι από την περιορισμένη έρευνα που έχει γίνει, διαφορετικά ψάρια φαίνεται να αντιδρούν με διαφορετικούς τρόπους στην ίδια χημική ουσία. «Οπότε δεν μπορούμε να πούμε με ακρίβεια ότι αυτή είναι μια βασική γραμμή και να πάμε από εδώ», είπε.
Τα ψάρια που είναι εθισμένα στα.. ναρκωτικά, όπως η μεθαμφεταμίνη
Περίπου 269 εκατομμύρια άνθρωποι από όλο τον κόσμο κάνουν χρήση ναρκωτικών. Τα ναρκωτικά αυτά εντοπίζονται στα λύματα, τα οποία καταλήγουν στις θάλασσες και τα ποτάμια του πλανήτη.
Τα συστήματα αποχέτευσης, εξάλλου, δεν έχουν σχεδιαστεί για να φιλτράρουν τις περισσότερες χημικές ουσίες, είτε αυτές προέρχονται από νόμιμα φάρμακα και προϊόντα καθημερινής κατανάλωσης, είτε από τα ναρκωτικά.
Δεν προκαλεί έκπληξη, λοιπόν, που ναρκωτικές ουσίες- ή τα χημικά από τα οποία αυτές απαρτίζονται- καταλήγουν συχνά στον οργανισμό ψαριών και άλλων υδρόβιων ζώων.
Αυτό που ανησυχεί περισσότερο τους επιστήμονες είναι ότι, όπως και οι άνθρωποι, έτσι και τα ψάρια μπορούν να εθιστούν σε αυτές τις ουσίες.
Μια μελέτη που διεξήχθη στην Τσεχία έδειξε ότι οι άγριες πέστροφες που έχουν εκτεθεί στην μεθαμφεταμίνη- μια από τις πιο δημοφιλείς ναρκωτικές ουσίες της εποχής μας- τείνουν να προτιμούν τα νερά που περιέχουν το ναρκωτικό, ακόμη και μέρες μετά την αρχική τους έκθεση σε αυτό.
Οι επιστήμονες δημιούργησαν δύο γκρουπ από πέστροφες, ρίχνοντας το ένα σε δεξαμενές με μια μικρή συγκέντρωση μεθαμφεταμίνης. Το άλλο γκρουπ κολυμπούσε σε καθαρά νερά.
Μετά από 10 μέρες, το πρώτο γκρουπ τοποθετήθηκε επίσης σε καθαρό νερό. Κατ’ αυτό το διάστημα και μεταφέροντας τα ψάρια από δεξαμενή σε δεξαμενή, οι επιστήμονες διαπίστωσαν πως τα ψάρια που είχαν ήδη εκτεθεί για αρκετό διάστημα στο ναρκωτικό, το προτιμούσαν, σε αντίθεση με τ’ άλλα.
Το γεγονός αυτό υποδεικνύει, πολύ απλά, πως το πρώτο γκρουπ είχε εθιστεί στη μεθαμφεταμίνη.
Η χημεία του εγκεφάλου των εθισμένων ψαριών διέφερε, επίσης, απ’ αυτή των υπολοίπων, με τρόπους που θυμίζουν τον εγκέφαλο των τοξικομανών ανθρώπων.
Οι διαφορές αυτές ήταν ορατές ακόμη και μετά την απομάκρυνση των ψαριών από την ουσία, κάτι που δείχνει ότι, όπως και στους ανθρώπους, έτσι και στα ψάρια τα ναρκωτικά μπορεί να έχουν μακροχρόνιες συνέπειες στην λειτουργία του εγκεφάλου.
Γιατί, όμως, μας προκαλούν ανησυχία αυτά τα ευρήματα; Οι επιστήμονες απαντούν πως ο εθισμός στα ναρκωτικά μπορεί να επηρεάσει τη γενικότερη συμπεριφορά των ψαριών, θέτοντας σε κίνδυνο τα ίδια, το οικοσύστημά τους, τον άνθρωπο που θα τα καταναλώσει, ακόμα και τα δίκτυα αποχέτευσης από τα οποία απορρέουν οι ουσίες!
Τα εξαρτημένα ψάρια συγκεντρώνονται γύρω και μέσα στους σωλήνες για να έχουν πρόσβαση στο ναρκωτικό τους και παρουσιάζουν βραδύτητα στην κίνηση και τα αντανακλαστικά τους, κάτι που τα καθιστά πιο ευάλωτα στους θηρευτές. Παράλληλα, τα ψάρια αυτά παρουσιάζουν μειωμένο ενδιαφέρον για άλλες ζωτικής σημασίας δραστηριότητες, όπως η εξεύρεση τροφής και η αναπαραγωγή.
Μπορεί τα συμπεράσματα αυτά να φαντάζουν υπερβολικά, ωστόσο η έρευνα στην Τσεχία δεν αποτελεί την μοναδική του είδους της. Το 2019, επιστήμονες από την Μεγάλη Βρετανία είχαν εντοπίσει μεγάλες ποσότητες κοκαΐνης σε γαρίδες από 15 διαφορετικά ποτάμια της χώρας, πολλές εκ των οποίων θα μπορούσαν να είχαν καταλήξει στο πιάτο κάποιου καταναλωτή.
Έρευνα έχει γίνει, επίσης, γύρω από την επίδραση των νόμιμων φαρμάκων στα είδη θαλάσσιας ζωής. Στην Αγγλία και την Ουαλία, ψάρια που είχαν εκτεθεί σε λύματα που περιείχαν αντισυλληπτικά είχαν αλλάξει…φύλο μέσα σε λίγες εβδομάδες, ενώ άλλα ψάρια, που είχαν εκτεθεί σε αντικαταθλιπτικές ουσίες, παρουσίαζαν μια αυξημένα τολμηρή και επιθετική συμπεριφορά και ελκύονταν από το φως, περισσότερο απ’ ό,τι συνήθως.
Αξίζει να σημειωθεί ότι, παρόλο που έχει γίνει έρευνα σχετικά με την επιρροή των νόμιμων ή παράνομων φαρμακευτικών και ναρκωτικών ουσιών στην υδρόβια πανίδα, ακόμη δεν έχουν εξεταστεί οι πιθανές, παρεμφερείς επιπτώσεις που μπορεί να έχουν άλλες χημικές ουσίες που καταλήγουν στο νερό και προέρχονται από καθημερινά προϊόντα, όπως τα απορρυπαντικά, τα καλλυντικά και τα ρούχα.
Οι επιστημονικές ομάδες που ασχολούνται με το ζήτημα έχουν επισημάνει την επιτακτικότητα ενός τέτοιου ελέγχου, από βιομηχανίες που επιχειρούν να υιοθετήσουν μια περισσότερο «πράσινη» πολιτική στις μέρες μας.
Οι επιστήμονες τονίζουν, επίσης, την σημασία λήψης μέτρων από τις εταιρείες υδροδότησης, αλλά κα από τα κέντρα επεξεργασίας λυμάτων, προκειμένου να αναχαιτιστεί ένα οικολογικό πρόβλημα με πιθανώς καταστροφικότατες συνέπειες στο μέλλον.
