Τουλάχιστον 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών διαρρέουν κάθε χρόνο στον ωκεανό – το οποίο ισοδυναμεί με την απόρριψη του περιεχομένου ενός φορτηγού απορριμμάτων στον ωκεανό ανά λεπτό. Εάν δεν ληφθούν μέτρα, η αναλογία αναμένεται να αυξηθεί σε δύο φορτηγά ανά λεπτό έως το 2030 και τέσσερα φορτηγά ανά λεπτό έως το 2050.
Οι 150 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών που βρίσκονται επί του παρόντος στον ωκεανό περιλαμβάνουν περίπου 23 εκατομμύρια τόνους χημικά πρόσθετα, εκ των οποίων αρκετά προκαλούν ανησυχία. Μολονότι η ταχύτητα με την οποία διαχέονται τα πρόσθετα αυτά από το πλαστικό στο περιβάλλον εξακολουθεί να υπόκειται σε συζήτηση, 225.000 τόνοι τέτοιων προσθέτων θα μπορούσαν να απελευθερωθούν στον ωκεανό ετησίως. Ο αριθμός αυτός θα μπορούσε να αυξηθεί σε 1,2 εκατομμύρια τόνους ετησίως έως το 2050.
Αλλά πώς όλες οι σακούλες, μπουκάλια και συσκευασίες καταλήγουν στον ωκεανό; Η πλειοψηφία, περίπου το 80% τοις εκατό, απορρίπτεται από τις παράκτιες περιοχές κατευθείαν μέσα στο νερό. Δυστυχώς, η απόρριψη των θαλάσσιων απορριμμάτων είναι το αποτέλεσμα κακών πρακτικών διαχείρισης των στερεών αποβλήτων, έλλειψη υποδομών και έλλειψη ευαισθητοποίησης του ευρύτερου κοινού σχετικά με τις συνέπειες των πράξεών τους. Μια πλαστική σακούλα χρησιμοποιείται συνήθως για λιγότερο από μισή ώρα – αλλά μπορεί να χρειαστούν έως και 500 χρόνια για να αποσυντεθεί!
Οι συνέπειες μπορεί να είναι καταστροφικές
Τα ψάρια δεν βλέπουν τα σκουπίδια που επιπλέουν στο νερό, μπερδεύονται σε αυτά και συχνά πεθαίνουνε. Μικροσκοπικά κομμάτια από τα απορρίμματα μπορεί επίσης να προκαλέσουν σύγχυση με το φαγητό. Τα ψάρια τα τρώνε, αλλά δεν είναι σε θέση να τα χωνέψουν. Παραμένουν στο στομάχι τους και, στις χειρότερες περιπτώσεις, τα ζώα λιμοκτονούν με ένα στομάχι γεμάτο από πλαστικό.
Το κοινό πλαστικό δεν βιο-διασπάται ποτέ, αλλά με το φως του ήλιου διαλύεται σε μικρότερα κομμάτια που είναι ακόμα πλαστικά. Τα κομμάτια είναι τόσο μικρά, που στο τέλος προσλαμβάνονται από τα πάνω από 180 γνωστά θαλάσσια είδη ως φαγητό και έτσι εισέρχονται στην τροφική αλυσίδα και καταλήγουν στο πιάτο μας!
Λύσεις;
Διασφαλίζοντας ότι τα πλαστικά δεν ξεφεύγουν από τη συλλογή! Η δημιουργία μιας οικονομίας εργασίας για τα πλαστικά μετά τη χρήση τους θα προσφέρει ένα άμεσο οικονομικό κίνητρο για την κατασκευή υποδομών συλλογής και ανάκτησης.
Και η βελτίωση του σχεδιασμού προϊόντων και υλικών για την ενίσχυση της αξίας τους μετά την χρήση (πχ. επαναχρησιμοποιήσιμα πλαστικά ποτήρια) θα μείωνε τη διαρροή. Μηχανισμοί όπως η επαναχρησιμοποίηση και η αποϋλοποίηση, μπορεί να είναι ένας τρόπος μείωσης της ποσότητας πλαστικού που διατίθεται στην αγορά και, ως εκ τούτου, να συμβάλλει στη μείωση της διαρροής αναλογικά.
Ακόμη όμως και με όλες αυτές τις προσπάθειες, η διαρροή είναι πιθανό να παραμείνει σημαντική. Ακόμη και στις Ηνωμένες Πολιτείες και στην Ευρώπη, με προηγμένα συστήματα συλλογής, 170.000 τόνοι πλαστικών διαρρέουν κάθε χρόνο στον ωκεανό. Συνεπώς, οι προσπάθειες αποφυγής διαρροής στον ωκεανό θα απαιτούσαν συμπληρωματικές προσπάθειες καινοτομίας για να καταστήσουν τις πλαστικές συσκευασίες «βιο-φιλικές».
Με ένα μανιφέστο με τίτλο «Θάλασσες χωρίς πλαστικό» ευρωπαϊκές οργανώσεις προστασίας του περιβάλλοντος καλούν για μείωση κατά 50% των σκουπιδιών στις θάλασσες της Ευρώπης μέχρι το 2020.
Πηγή:
World Economic Forum, Ellen MacArthur Foundation and McKinsey & Company, The New Plastics Economy — Rethinking the future of plastics
