Η ομορφιά των ακτών του Μαυρικίου δεν αφήνει πολλά περιθώρια, στον επισκέπτη, να αποσπάσσει το βλέμμα του από τις υπέροχες παραλίες και τα κρυστάλλινα νερά, αλλά μία ματιά ψηλά επιφυλάσσει μία μεγάλη έκπληξη.
Είναι ένα γιγάντιο πανί, που θυμίζει αυτά που χρησιμοποιούν όσοι κάνουν kite surf ή παρά πέντε. Αλλά το μέγεθος είναι μεγαλύτερο και μπορεί να συγκριθεί σε επιφάνεια με ένα τριάρι διαμέρισμα: δεν πρόκειται για κάποια τουριστική ατραξιόν, αλλά για έναν σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας, που καλύπτει μέρος των αναγκών του νησιού.
Το έργο είναι της εταιρείας SkySails Power και έκανε την «πρεμιέρα» του τον Δεκέμβριο του 2021. Είναι το πρώτο, στον κόσμο, πλήρως αυτόνομο σύστημα «αερομεταφερόμενης αιολικής ενέργειας». Όπως ενημερώνει η επιχείρηση, τα τελευταία δύο χρόνια παράγει λίγο λιγότερο από 100 κιλοβάτ, που φτάνουν για να καλυφθούν οι ανάγκες 50 σπιτιών. Η ζήτηση είναι, φυσικά, πολύ μεγαλύτερη, αλλά η SkySails ελπίζει να πετάξει κι άλλους «χαρταετούς» για το μέλλον.
Καθώς η ανάγκη για μηδενικές εκπομπές ρύπων αυξάνεται, κάθε δρόμος φαίνεται να οδηγεί προς την αιολική ενέργεια. Η Διεθνής Ένωση Ενέργειας προβλέπει πως θα έχουμε «εκτόξευσή» της έως το 2050 και η κατακόρυφη πτώση του κόστους, λόγω του αυξανόμενου αριθμού ανεμογεννητριών – μεταξύ άλλων, μόνο ελπίδες μπορεί να δημιουργήσει. Την τελευταία δεκαετία το κόστος έχει μειωθεί κατά 40%.
Το υψόμετρο είναι μεγάλος σύμμαχος στην προσπάθεια ανάπτυξης του κλάδου, καθώς αποδείχθηκε πως η «συγκομιδή» είναι 4,5 φορές μεγαλύτερη σε σχέση με την επιφάνεια της θάλασσας. Ορισμένοι ειδικοί, ωστόσο, προειδοποιούν πως οι μεγάλες τουρμπίνες δεν είναι πάντα η ιδεατή λύση, καθώς μπορεί να είναι ακριβές, μερικές φορές είναι υλικοτεχνικά αδύνατο να εγκατασταθούν σε απομακρυσμένες τοποθεσίες ή βαθιά νερά και δεν μπορούν να τοποθετηθούν σε μεγάλο υψόμετρο, όπου ο άνεμος είναι πιο ισχυρός.
Ο Λορέντζο Φαγκιάνο, μηχανικός στο Πολυτεχνείο του Μιλάνου, που συμμετέχει στο διοικητικό συμβούλιο του βιομηχανικού συνδέσμου Airborne Wind Europe, επιμένει πως τα αερομεταφερόμενα συστήματα έχουν βασικά πλεονεκτήματα.
Άλλωστε, το διαθέσιμο έδαφος για την εγκατάσταση αιολικών πάρκων μειώνεται με ταχείς ρυθμούς. Τα αιολικά πάρκα, ειδικότερα, χρειάζονται, συνήθως, 71 στρέμματα για να παράγουν ένα μεγαβάτ ενέργειας, ενώ μία μονάδα ορυκτών καυσίμων θέλει μόνο 12.
Επιπλέον, όσο πιο ψηλά πας, τόσο πιο δυνατός ο άνεμος. «Διπλάσια ταχύτητα του ανέμου ισούται με οκτώ φορές περισσότερη την ενέργεια» εξηγεί ο Φαγκιάνο. Ένα αερομεταφερόμενο σύστημα μπορεί να φτάσει έως και τα 800 μέτρα ψηλά, ενώ οι τουρμπίνες μέχρι τα 200-300.
Είναι σχετικά φθηνό και εύκολο να μεταφέρεις έναν χαρταετό σε απομακρυσμένο σημείο, ακόμα και σε θαλάσσια περιοχή. Το ύψος ρυθμίζεται και μπορεί να αλλάξει ανάλογα με τις συνθήκες.
Η Κρίστινα Άρτσερ, διευθύντρια του Κέντρου Έρευνας Ανέμου στο Πανεπιστήμιο του Ντέλαγουερ, συμφωνεί με τον Φαγκιάνο, αλλά ξεκαθαρίζει πως οι χαρταετοί δεν θα «εξαφανίσουν» τα αιολικά πάρκα. Αντίθετα, μπορεί να υπάρξει μία μίξη των δύο.
Οι ιδέες υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια, αλλά η υλοποίησή τους έχει αποδεχθεί δύσκολη υπόθεση. Το 2020, παραδείγματος χάριν, εταιρεία αιολικής ενέργειας, που εξαγοράστηκε από την Google, διέκοψε τις δραστηριότητες λόγω προβλημάτων με την εμπορευματοποίηση της τεχνολογίας. Ωστόσο, το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας έκρινε πως ο τομέας αυτός έχει πολύ καλές προοπτικές.
Όσον αφορά στο εγχείρημα της SkySails, ο Στέφαν Μπράμπεκ, επικεφαλής του τμήματος τεχνολογίας, επεσήμανε πως η ομάδα χρειάστηκε επτά χρόνια για να τελειοποιήσει το λογισμικό. Το σύστημα στον Μαυρίκιο είναι το πρώτο που έχει τεθεί σε λειτουργία, αλλά πιστεύεται ότι θα πρέπει να προσγειώνουν τον χαρταετό αρκετές φορές τον χρόνο λόγω των δυσμενών καιρικών συνθηκών.
Άλλα προβλήματα είναι ο κίνδυνος που ενέχουν αυτά τα συστήματα για την πανίδα, καθώς πουλιά μπορεί να σκοτωθούν κατά την «επαφή» με τον χαρταετό.
Ήδη υπάρχουν σκέψεις για τη δημιουργία άκαμπτων φτερών, που θα καθιστούν το σύστημα πιο σταθερό, ενώ μία άλλη επιλογή είναι να κατασκευαστεί ένα drone με ανεμογεννήτριες. Με αυτόν τον τρόπο θα υπήρχε μία σταθερή ροή ενέργειας, χωρίς να υπάρχουν προβλήματα μεταξύ παραγωγής και δαπάνης.
Ο Φαγκιάνο πιστεύει πως εάν περάσουμε στη μαζική παραγωγή αυτών των συστημάτων τότε δεν τίθεται ζήτημα όσον αφορά στην παραγωγή φθηνής ενέργειας. Το ερώτημά, όμως, είναι, εάν θα φτάσουμε ποτέ σε αυτό το σημείο.
