Οι περισσότεροι ασθενείς που κολλούν Covid-19, έχουν απλά συμπτώματα, όπως πυρετό, δύσπνοια και βήχα και σε 1-2 εβδομάδες είναι καλά. Αλλά κάποιοι άλλοι, που σύμφωνα με υπολογισμούς κυμαίνονται μεταξύ 10%-30%, έχουν συμπτώματα που επιμένουν, που είναι γνωστά ως «μακρά Covid».
Γιατί κάποια άτομα αναρρώνουν γρήγορα ενώ κάποια άλλα έχουν συμπτώματα που διαρκούν για μήνες; Η ερώτηση αυτή έχει αποδειχθεί μια από τις πιο δύσκολες να απαντηθούν μέσα στην πανδημία. Σαφής απάντηση δεν υπάρχει αλλά υπάρχουν αρκετές θεωρίες από ερευνητές. Ποια είναι τα τελευταία στοιχεία που έχουμε;
Δεν υπάρχει συγκεκριμένος ορισμός για την «μακρά Covid», γιατί είναι καινούργιο φαινόμενο. Το μόνο που θα μπορούσαμε να πούμε είναι πως οι άνθρωποι έχουν συμπτώματα που επιμένουν. Όπως αναφέρουν οι καθηγητές επιδημιολογίας και φυσιολογίας του Πανεπιστημίου της Μελβούρνης, Vanessa Bryant, Alex Holmes και Louis Irving στο The Conversation, οι ασθενείς που έχουν στο νοσοκομείο Covid της Μελβούρνης συνήθως αναφέρουν συμπτώματα όπως κόπωση, δύσπνοια, πόνους στο στήθος, πονοκεφάλους, μυϊκοί πόνου και διαταραχές ύπνου.
Επίσης, η «μακρά Covid» μπορεί να περιλαμβάνει συμπτώματα όπως απώλεια όσφρησης και γεύσης κατάθλιψη και αδυναμία κοινωνικής αλληλεπίδρασης. Σε κάποιους ανθρώπους είναι σαν να υπάρχει μια συνεχής διαδικασία που επηρεάζει όλα τα μέρη του σώματός τους. Πολλοί ασθενείς φοβούνται ότι υπάρχει μόνιμη λοίμωξη ή βλάβη, με την απογοήτευση ότι δεν γίνονται καλά να μεγαλώνει.
Το πιο πιθανό είναι τα μακρά συμπτώματα COVID να σχετίζονται πιθανώς με μια πολύπλοκη αλληλεπίδραση σωματικών και ψυχολογικών διεργασιών που έχουν προκύψει μετά την ξαφνική φλεγμονή που προκαλείται από τη μόλυνση.
Δεν ξέρουμε ακριβώς το ποσοστό των ανθρώπων που την παθαίνει. Σε μια συνεχιζόμενη έρευνα στο Walter and Eliza Hall Institute, βρέθηκε πως το 34% είχε μακρά συμπτώματα ακόμα και 45 εβδομάδες μετά τη διάγνωση. Ωστόσο, η συγκεκριμένη μελέτη δεν μπορεί να γίνει βάση για τον γενικό πληθυσμό.
Πολλές άλλες πηγές αναφέρουν διαφορετικά ποσοστά. Ο ΠΟΥ αναφέρει ένα νούμερο κοντά στο 10%, ενώ το Ηνωμένο Βασίλειο κάνει λόγο για 30%. Το ποσοστό διαφέρει από χώρα σε χώρα.
Η αντιμετώπιση της κατάστασης είναι δύσκολη δεδομένου ότι δεν υπάρχει τεστ για να προσδιοριστεί εάν κάποιος το έχει ή όχι και δεν υπάρχει ακόμη τυπική θεραπεία. Τα άτομα με απλά αν και επίμονα συμπτώματα, δεν χρειάζονται θεραπεία. Τα πιο σοβαρά όμως σίγουρα χρειάζονται κλινική φροντίδα, με τις κλινικές Covid μακράς διαρκείας να εξασφαλίζουν ότι οι ασθενείς θα έχουν την καλύτερη δυνατή αγωγή.
Για τους περισσότερους το αποτέλεσμα είναι καλό. Μετά από 9 μήνες, οι μισοί ασθενείς με «μακρά Covid» έχουν βγει από την κλινική της Μελβούρνης. Αλλά υπάρχει κι ένας αριθμός ασθενών που η βελτίωσή τους είναι πιο αργή. Είναι συχνά νέοι και προηγουμένως αρκετά δραστήριοι. Έχουν περιορισμένη ικανότητα εργασίας, άσκησης και κοινωνικοποίησης. Η επιστροφή τους στην εργασία είναι ένα εξαιρετικά λεπτό ζήτημα που πρέπει να διαχειριστεί με προσοχή.
Όπως αναφέρουν οι ερευνητές, δεν είναι δυνατόν να ξέρουμε τι προκαλεί την «μακρά Covid». Θα ήταν εύκολο να το συσχετίσουμε με τα βαριά συμπτώματα αλλά κάτι τέτοιο δεν ισχύει, αφού πολύ ασθενείς με «μακρά Covid» είχαν αρχικά πολύ ήπια συμπτώματα.
Μια θεωρία λέει πως η «μακρά Covid» θα μπορούσε να είναι συνέπεια της εσφαλμένης λειτουργίας του ανοσοποιητικού συστήματος και της υπερωριακής λειτουργίας μετά τη μόλυνση. Μια ένδειξη ότι μπορεί να αληθεύει αυτή η θεωρία, είναι ότι έχουν υπάρξει περιπτώσεις «μακράς Covid» που βελτιώνεται μετά την λήψη εμβολίου κατά του κορωνοϊού. Αυτό υποδηλώνει πως τα επίμονα συμπτώματα συνδέονται άμεσα με το ανοσοποιητικό μας σύστημα.
Το εμβόλιο είναι πιθανό να βοηθά στον επαναπροσανατολισμό του ανοσοποιητικού ενεργοποιώντας άμεσα ορισμένα ανοσοκύτταρα όπως τα κύτταρα Τ (που βοηθούν στην τόνωση της παραγωγής αντισωμάτων και στη θανάτωση κυττάρων που έχουν μολυνθεί από ιούς) ή στα έμφυτα ανοσοκύτταρα πρώτης γραμμής που διορθώνουν αυτό το ανοσοποιητικό σφάλμα.
Μια άλλη θεωρία λέει ότι, στους οργανισμούς των ατόμων με «μακρά Covid», υπάρχει μια μικρή, επίμονη «ιογενής δεξαμενή», κρυμμένη από την ανίχνευση με διαγνωστικές εξετάσεις ή εναπομείναντα μικρά ιικά θραύσματα τα οποία δεν έχει αντιμετωπίσει το σώμα. Αυτές οι δεξαμενές δεν είναι μολυσματικές αλλά μπορούν να ενεργοποιούν συνεχώς το ανοσοποιητικό σύστημα. Ένα εμβόλιο μπορεί να βοηθήσει ώστε να κατευθύνει το ανοσοποιητικό σύστημα στα σωστά σημεία και να καθαρίσει τον ιό που έχει απομείνει.
Το μόνο σίγουρο είναι πως χρειάζεται περαιτέρω έρευνα. Θεραπεία ακόμα δεν υπάρχει αλλά συμπτώματα των ασθενών μπορούν να υποστηριχθούν και να διαχειριστούν, ενώ θα πρέπει να υπάρχει ενθάρρυνση προς όλους να κάνουν το εμβόλιο.
